Ուրիշ պատմություններ
…Երևանն ուրիշ է, ուրիշ են առավոտները նրա։ Քնկոտ, ալարկոտ, բայց սովորականի պես վարդագույն շրթներկը քսած ու մեծ հոգատար աչքերում սերն իր տեղում անխախտ։
Ֆրանսիական օծանելիքը գլուխը պատովն է տվել՝ հայկական գաթայի հոտն առավոտները փորձիր անտեսել։
Մինչև քաղաքը մի երկու անգամ կծամածռվի, կհորանջի ու շնչառությունը տեղը կբերի՝ մարդիկ կշտապեն, կշտապեն չուշանալ։
Կխցկվեն երթուղայինի մեջ ու կուրախանան, գոնե մի ոտքի վրա կհասնեն գործի՝ հաջողակ են այսօր, մյուսն էլ՝ մի քիչ գեր, խնամված մի կին, կդժգոհի՝ ախր ո՞ւր են գնում այսքանն այս ժամին, իսկ դո՞ւ հարգելիս։
Սրճարանում երեքով էին՝ կենսուրախ մատուցողուհին, ով հաճույքով վազվզում էր այս ու այն կողմ՝ պատրաստ օրվա մարտահրավերներին, սև, ձիգ կիսաշրջազգեստով աղջիկը՝ ծխախոտը մատների մեջ նրբորեն առած և նա՝ ոչ մի տեղ չշտապող, ամեն տեղից ուշացած, նիհար, բայց հաճելի դիմագծերով տղան։
Աղջիկն սպասում էր տաք, դառը սև սուրճին, տղան սառույցով կոլա էր պատվիրել։
Աշխարհից կտրված՝ տեխնոլոգիայի դարում, ամենքն իր հեռախոսի մեջ մտած, վերացած սպասում էին։
Բաժակների անսպասելի բախումից առաջացած աղմուկը վերադարձրեց նրանց իրականություն։
Չշտապող մի հայացք անցավ աչքերից մինչև շուրթեր տարածությունը։ Զգաց ինչ ագահությամբ ու հաճույքով է ծուխը կուլ գնում ու ափսոսաց, նախանձեց, որ այրվող սիգարետ չէր, որ ծուխ չէր ։Որ չէր ծխում։
Չգիտեր ծխել։
***
Քեզ տեսա այսօր, երբ Երևանը ցուրտ էր, սև ու վերմակի տակ ուզում էր տաքանալ։ Ու ինչքան շատ էր քաշում վերմակը գլխին այնքան ավելի շատ էր մրսում։ Քեզ տեսա ու արևոտվեց սենյակը, հետո ամբողջ Երևանը։
Քեզ շուտվանից գիտեի, գիտեի կաս՝ անասելի սիրուն, անպատմելի մեղմ ու աննկարագրելի տեղին։ Ներդաշնակություն, համադրելիություն ու նման լիքը ությունների տուփը հենց քո մասին է, իսկ զարդարող ժապավենը գուցե կոչվում է մայրություն։
Քեզ տեսա, երբ աշխարհը պատերազմից ու ցնորքից գլուխ չէր հանում, երբ գլուխս դատարկությամբ էր լցված։ Քեզ տեսա ու աչքերդ տեսա։ Եթե սիրահարված չլինեի արդեն աչքերիդ, երևի կսիրահարվեի նորից։ Գիտես կան մարդիկ, որոնք միայն իրենց լինելով, ավելի սիրուն ու տանելի են սարքում կյանքը։
Դու էլ ես նրանցից։ Էդ ինչքան սիրուն է ներսդ, որ դուրս է պրծել ու տաք շապիկ դարձել ցուրտ, անսիրուն ու տխուր օրերի մեջ։
Երևանն անխելքի պես մեծ-մեծ վերմակը քաշել է գլխին, դուրս է թողել ոտքերը տակից, մրսում է, փոխարենը քեզ հագներ ու տաքանար։ Երևանը չի հասկանում, որ օդի մեջ սերն է պակասել, սիրունությունն է պակասել։
Իսկ դու, իսկ դու լրացնում ես ջերմությամբ օդը։ Ու ավելի սիրունացնում օրը։
***
Հունվարյան մի ցուրտ երեկո ես կորոշեմ՝ իմ տաք ու սիրելի ձեռնոցները մոռանամ քո մոտ։ Սրտիս նման։ Մտքումս ինձ հույս կտամ, եթե մի օր ուզես ձեռքս բռնել ու ես չկարողանամ, ձեռնոցներս քեզ ձեռք կմեկնեն։ Սիրուն ձեռքերդ, մատներդ չեն մրսի։ Ու իմ համար տաք կլինի։
Թեյ կսարքեմ, քեզ կբերեմ դիմացիս աթոռին կնստեցնեմ ու կխնդրեմ պատմես.
Պատմի՜ր առանց ինձ քո օրերի մասին, քո երազանքների ու վախերի մասին։
Ու կբռնեմ ինձ այն մտքին. վախենում եմ՝ մի օր կկորցնես ձեռնոցներս և էլ չեմ կարողանա հույս ունենալ՝ տաքացնել քեզ՝ մի ցուրտ հունվարյան օր կմրսեն իմ սիրած ձեռքերդ։
***
Իմ քաղաքում
Լիքը կանգառներ կան
Ու
Քիչ ավտոբուսներ։
Գնացողներին տանող չկա
Եկողներին՝ բերող։
Բայց
Իրար գրկելու՝
Մերձավորիդ անձիդ նման սիրելու
Պատվիրանն
Ամեն օր հենց կանգառում է հիշեցվում։
Շատ մարդիկ կան,
Լիքը մարդ՝ մեջը դատարկ։
Ես էլ...
Դատարկ.
Մեջիցս ասես
Ինչ կար-չկար
Հանել եմ՝
Մի կարկատված պարկ եմ ճարել,
Խցկել մեջը,
Ու նետել եմ
խոնավ ու ցուրտ
Ինչ-որ նկուղ՝
Մի օր հիշվելու խոստումով։
(Իսկ իրականում
Թթվելու, նեխելու
Հօդս ցնդելու՝ փ(դ)ած հույսով):
Իմ քաղաքում մարդիկ շատ են
Շատ են դատարկ։
Ես էլ։
***
Էս տաք քաղաքում
Սառել են սրտերը
Ու էն ցուրտ քաղաքում
Սրտերը սեր են ծնում:
Շուշանիկ Գյոլչանյան