Սև գիրք, ծանր բզեզ
Աստվածաշնչյան մորեխի և թանձր խավարի արշավն է՝ ընկել է երկրագնդի վրա, կտրում, խուզում է: Ուզում եմ փախչել... Օդը վնգվնգում, գվվում-գվվում, ճաքում է, լեռան թիկունքից հանկարծ հայտնվում են ուղղաթիռները: Երկնքից կախվել են ճամբարի վրա, քթներին կանգնել, գնդակոծում են: Թռչունները միանգամից լռեցին կամ հեռացան:
Թաքստոցներում քրտնել ենք:
Երկնքի ու երկրի արանքում միայն պսպղուն, փայլատակող սևն է՝ նրանով զարկվում, կլանվում է ամեն բան:
Արևի խավարման օրը դարձյալ վախեցել էի մառախուղի հետ իջած համատարած սևից:
Իրար ձայն էինք տալիս, իրար չէինք լսում: «Կոբրա» ուղղաթիռների «Նուրսերի» համազարկից կաղնու ծառերն առանց ճռինչի, խոնարհ թափվում էին, հնձվում խոտի նման: Քարերը, ժայռերը տաշտշվում են փափուկ փայտի պես: Մեր և ուղղաթիռների արանքում կրակից շիկացած, դողացող օդն է, նրա ակնթարթային բռնկման կուրացնող ճերմակից փլվում է հորիզոնը, հափշտակվում են ժայռերը, անհետանում է ճիգը, տիրապետումը, կամքը: Մի ծանր բզեզ անցավ:
Իրար ձայն ենք տալիս, իրար չենք լսում:
Նահանջում ենք անտառի խորքերը: Նրանք որոշել են մեզ հետ նաև իրենց զինվորներին ոչնչացնել...
Աստվածաշնչյան մորեխի և թանձր խավարի զարկն է երկրագնդին՝ կտրում, տապալում, խուզում է...
Վայրի տզան խնձորենին թափանցիկ, կրկնակի ճերմակ, աչքի ընկնող, ծաղկել է : Զսպում եմ...
***
Լույսը բացվել է, երկինքը կապույտ, կապույտ է...Լեռան գագաթին՝ ժայռի վրա եմ: «Էհե՜յ»,- գոռում եմ ես ու մի անգամ նորից եմ կանչում: Գիշերային դղրդոց- պայթյուններից հետո հրադադարի լռությունը արձագանքող, միանգամից տարողունակ է: Կանչը, որ գոռացել, գոռացել եմ, նորից ինձ է հասել՝ իմ ձայնն է: Այնպիսի զգացողություն է, որ ինքս նկատում եմ և՛ իմ բացակայելը, և՛ իմ ձայնով կանչողին, բայց միաժամանակ նաև տեսնում եմ աշխարհի կենաց նշանները՝ ծառը, ժայռը, գետը, երկինքը... Ես աղաղակում, գոռում եմ. «Ահա, ինքս: Ես ապրում եմ»: Քրտինքն իջնում է ողնաշարիս վրայով, ականջներս խշշում են՝ սարսափից է: Բարձրաձայն հարցեր եմ տալիս. «Ո՞վ եմ ես, ո՞վ է իմ կողքինը, որ խոսում, աղաղակում, գոռում է...»: Այնպիսի տպավորություն է, թե մարմինս իր բոլոր բջիջներով հիշում է նրան՝ հոտն է: Նա լեզվիս վրայից, բառեր է իրենով անում, միտք է թմրեցնում, նյարդերիս տաք զգացողությունն է տանում, իմ ականջներով է լսում, ինձանով սիրում է: Անորոշ՝ չեմ կարողանում կենտրոնանալ: Ինձ խոսեցնում է իր հետ: Բարձրաձայն խոսում և չեմ սարսափում: Բարձրաձայն մենակ խոսելուց խելագարն էլ չի վախենում, նրա համար բացակա է աշխարհը: Ահա թե ինչու է հոտը թաքնվել մարմնիս հիշողության մեջ, որպեսզի ինձ խոսեցնի ինձ հետ, ժայռի վրայից աղաղակել տա, կտրի կապը իմ ու աշխարհի միջև: Բարձրաձայն խոսելիս է, որ այլևս գոյություն չի ունենում լեռը, որտեղից գոռում եմ, գետը, դիմացի բանակը, երկինքը, գիշերը, ո՛չ գիրքը, ո՛չ տունը, ո՛չ ծանր բզեզը...
...Չեմ կարողանում կենտրոնանալ, անորոշ է: Մարմինս դարձյալ հիշում է նրան՝ փսխում եմ, հետո զուլալ ջուր է գալիս: Հոտը քնած է իմ ամեն մի բջջի մեջ կամ որպես Աստված, կամ որպես Ունայնություն:
Լևոն Խեչոյան