Կինո և Գրականություն՝ բարդ փոխհարաբերություներ. Մարգերիտ Դյուրաս և Ժան-Լյուկ Գոդար
Երեք անգամ՝ 1979, 1980 և 1987 թվականներին ֆրանսիացի հայտնի գրող Մարգերիտ Դյուրասը և հռչակավոր կինոռեժիսոր Ժան-Լյուկ Գոդարը երկարատև զրույցներ են ունեցել իրենց գրական և կինեմատոգրաֆիական փորձի, ինչպես նաև այս ստեղծագործական տեսակների բարդ փոխհարաբերությունների շուրջ: Նրանց մտքերի յուրաքանչյուր փոխանակումը թույլ է տալիս ուսումնասիրել պատկերի և բառերի միջև ընկած հարաբերությունները, այս երկու մեծերի փոխադարձ հիացմունքը և նրանց միջև եղած տարաձայնությունները:
Ներկայացնում ենք հատվածներ նրանց վերջին զրույցից, որը նկարահանվել է 1987թ-ի դեկտեմբերի 2-ին՝ Մարգերիտ Դյուրասի տանը՝ «Océaniques» հեռուստահաղորդման համար, որի խորագիրն է «Ստեղծագործություններ, գաղափարներ, մարդիկ»: Այս զրույցը տևել է 2 ժամ 10 րոպե: Հեղինակները՝ Կոլետ Ֆելուսը, Պիեր-Անդրե Բութանը և ռեժիսոր ժան-Դանիել Վերագը դրանից մոնտաժել են մեկ ժամ տևողությամբ նյութ: Զրույցը ծավալվում է Մարգերիտ Դյուրասի «Էմիլի Լ.» վեպի և Ժան-Լյուկ Գոդարի «Պահպանի՛ր աջ ձեռքդ» ֆիլմի շուրջ:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Բարի օր, Մարգերիտ:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Լա՞վ ես:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Գործերդ լա՞վ են: Ձևացնում ենք, թե ուղիղ եթերում չենք:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Երեսիդ դիմափոշի քսեցի՞ն:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Բնականաբար ոչ՝ մորուքիս պատճառով:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Տեսե՞լ ես, թե որտեղ են տեսախցիկները:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, այո: Որքա՞ն ժամանակ է չենք տեսել իրար:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ-Տրուվիլում տեղի ունեցած այդ պատմությունից ի վեր չենք տեսնվել: Հիշում ես, դու մի օր հայտնվեցիր իմ տան առջև ու գոչեցիր. Մարգերիտ:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Դա նախքան քո ֆիլմի վրա աշխատելն էր… Այո, այո:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Այո, այո: Դա նախքան «Երեխաներն» էր ( նկատի ունի 1985 թ-ի «Երեխաները» կատակերգությունը, որի սցենարը նա գրել է իր «Ահ, էռնեստո» հեքիաթի հիման վրա, Ժան Մասկոլոի և Ժան- Մարկ Տյուրնիի հետ համագործակցությամբ, և որի կինոռեժիսորը հենց ինքն է:)
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Իսկ «Ագաթան» դու հետո՞ ես նկարահանել:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Իմ վերջին ֆիլմը «Երեխաներն» են: Արդեն հինգ տարի է, ինչ ավարտել եմ «Ագաթան»:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, հինգ տարի է:
ԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Եվ հատկապես «Ատլանտիկայի մարդը», հատկապես: («Ագաթա, կամ անվերջ ընթերցանություն» և «Ատլանտիկայի մարդը» 1981թ-ի Մարգերիտ Դյուրասի հեղինակած երկու ֆիլմերն են :)
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Դե ինչ, սկսեցինք:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Քո ֆիլմը հոյակապ է: (Նկատի ունի «Պահպանի՛ր աջ ձեռքդ (Տեղ Երկրի վրա)» ֆիլմը, որը Ֆյոդոր Դոստոևսկու «Ապուշը »վեպի ազատ էկրանավորումն է:)
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ինչ վերաբերվում է քեզ, ապա դու գիտես իրերի մասին գեղեցիկ բառերով խոսել, իսկ ինձ մոտ քննադատելն ավելի լավ է ստացվում:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Բայց պետք չէ պարբերաբար դրա մասին խոսել, եթե այդպես չես կարծում։ Ֆիլմը շատ լավն է, բայց պատճառ չեմ տեսնում, թե ինչու ամեն անգամ պետք է տեքստ մտցնել: Չի՞ կարելի առանց խոսքերի ֆիլմեր նկարել:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այդ մասին մտածել ենք, բայց հետո դրանից հրաժարվեցինք: Գարելը դա անում է, Գարելը համարձակվում է դա անել: (Խոսում է կինոռեժիսոր Ֆիլիպ Գարելի մասին, որը 1982-ին «Գաղտնի երեխան» ֆիլմը ստեղծելուց առաջ նկարահանել է մի քանի համր ֆիլմեր, որոնց թվում են՝ «Երևակիչը» (1968), «Վսեմ մենություն» (1974) և ֆիլմեր, որոնցում շատ քիչ խոսք կա՝ «Ներքին սպին» (1972), «Բյուրեղապակե օրրան» (1976):)
Ես կասեի, որ դա ավելի շուտ համր ֆիլմ է, որտեղ, սակայն, մեծ քանակությամբ խոսքեր կան: Միաժամանակ տեքստն այնտեղ կարևոր չէ: Դա լավ է, գրողները գրգռում են իմ հետաքրքրությունը՝ ինչպես է, որ նրանք համարձակվում են գրել: Ես չհամարձակվեցի: Ուրախ կլինեի բացահայտել մի մեխանիկական առարկա, որի վրա, եթե կարելի է այդպես արտահայտվել, շատ բան չկար անելու։
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Սակայն, այնուամենայնիվ, դու լցնում ես ֆիլմդ ձայներով, բառերով։
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, ես սիրում եմ բառերը: Դրանք էլֆեր են:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ոչ:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Շեքսպիրի էլֆերը, կամ քոնը, կամ Բեքեթինը: Դրանք արքաներ են: (1987 թ-ին Ժան-Լյուկ Գոդարն ավարտեց իր «Լիր արքա» տրագիֆարս-ֆանտասմագորիան ըստ Շեքսպիրի համանուն ողբերգության, որը նա նկարահանել էր կինոյի ֆրանսիական նոր ալիքի փորձարարական ոճով, և որում ինքը խաղում է պրոֆեսոր Պլագիի դերը:)
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Պարտադիր չէ, կարելի է լցնել խոսքերով, կարելի է լցնել ֆիլմերով։ Բայց դա պետք է արդարացված լինի։
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ես այստեղ չպիտի խոսեի, բայց ուրիշ ոչինչ չգտա։ Անշուշտ, անշուշտ:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Երաժշտություն վերցնեիր, դեմքեր վերցնեիր:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ոչ, այդպես չէի ասի: Իհարկե ես ուզում էի այս կինոնկարում լինել միակը, ով շատ է գիրք սիրում: (Բացի այն, որ ֆիլմում լսում ենք շատ ոչ հայտնի մեջբերումներ, մենք տեսնում ենք շատ գրքեր, ամսագրեր և թերթեր, որոնցում մեզ կոչ են անում զգուշանալ աջակողմյաններից, հատկապես Դոստոևսկու ապուշներից: Այդ գրքերի թվում է նաև Կլոդ Գիյոնի և Իվ Լը Բոննիկի «Ինքնասպանության ուղեցույցը», որի հայտնվելը ֆիլմում ինչ-որ սադրանք է ենթադրում:)
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Այո, դու միշտ ինչ-որ գիրք ես վերցնում, աչքի տակով ես անցկացնում այն ու մի կողմ դնում։
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Դա սխալ է։ Ես պետք է, ըստ էության, ամեն շաբաթ հաճախեի Պիվոյին:(Բեռնար Պիվո՝ ֆրանսիացի գրող և լրագրող, ծնվել է 1935թ-ին Լիոնում, մշակութային հաղորդումների հեռուստահաղորդավար: 11.09.1993-ին Ժան-Լյուկ Գոդարն իր «Վայ ինձ» ֆիլմի էկրան բարձրանալու առիթով Բեռնար Պիվոի «Մշակութային արգանակ» հաղորդաշարի հյուրն էր և պատասխանում էր նրա հարցերին ուղիղ եթերում): Հիմա հանկարծ զարմանում եմ, թե ինչու ես վերցրեցի այս բոլոր խոսքերը, ես կարող եմ ոչինչ չդնել, և հասնել որևէ ազդեցության:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Դու էլ չե ՞ս կարդում:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ես կասեի՝ ընդհակառակը: Ես ավելին չեմ կարդում, երբ գնացքում եմ, կամ քայլելիս, առաջ գնալիս, կամ բնության գրկում լինելիս: Վստահ չեմ, դրա համար էլ գրքեր եմ թերթում, երբ նոր բառեր եմ փնտրում, բայց ինձ թվում է, թե այդպես կարդում եմ, երբեմն էլ վերադառնում եմ կարդացածիս:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Երբեք չեմ լսել, որ դու ասեիր, թե գրքեր ես կարդում:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Առաջ ես շատ էի գիրք կարդում: Երբ Անն Մարին (Անն Մարի Մեվիլլ- դերասանուհի, ռեժիսոր, սցենարիստ՝ Գոդարի կյանքի ընկերը) է սկսում դա անել, նույնիսկ եթե նա դեղագործական ձեռնարկ է ուսումնասիրում, նա այն կարդում է մինչև վերջ: Դա հիանալի է: Նա չի կարող հետ դնել գիրքը մինչև չավարտի, եթե նույնիսկ այն ձանձրալի է։
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ես էլ եմ այդպիսին:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Եթե գիրքը ձանձրալի է, ես այն մինչև վերջ չեմ կարդում, նույնիսկ ֆիլմերը երբեք չեմ նայում ամբողջությամբ, այլ որոշ դրվագներ, կամ պահեր:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Դու անհամբեր ես տեքստերի և ֆիլմերի նկատմամբ։
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, այո, դա ճիշտ է։
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ի՞նչ կանեիր, եթե ֆիլմեր չնկարեիր։
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ոչինչ։ Ոչ, ես կարծում եմ, որ կգրեի մեկ կամ երկու վատ վեպ Գալլիմար հրատարակչության համար և վերջ, իսկ նրանք, հավանաբար, կմերժեին դրանք: Ի դեպ, չեմ կարծում, որ կկարողանայի ավարտել այդ վեպերը։
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ոչ, չէիր ավարտի…
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- «Նոր ալիքում» մենք, անկասկած, մյուսներից առավել զգայուն էինք «Մամուլ +»-ի՝ այսինքն քո նման մարդկանց հանդեպ, որոնց ես անվանում եմ «Չորսի ընկերախումբ»: Դա միշտ ծիծաղ էր առաջացնում: Ֆրանսիայում նրանք չորսն էն և դա աշխարհում եզակի երևույթ է՝ Պանյոլ, Գիտրի, Կոկտո և Դյուրաս։ Դրանք գրողներ են, ովքեր կինոգործիչներից ավելի լավ կինո են նկարահանում, կամ գրեթե նրանց հավասար… Բայց ինչու՞ կարիք ունեցար այդքան ֆիլմեր ստեղծելու:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Դա հստակ թվագրված է 68 թվականով:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, դա 1968 թվականից հետո էր:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ես սկսեցի վեպ գրել տասը օրում, իսկ կինո նկարել՝ ութ օրում: Բայց իմ ֆիլմերը գրքեր են՝ բոլորը… Մինչդեռ քո ֆիլմերը բառի բուն իմաստով կինո են:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Քո ֆիլմերն են, ինչ գեղեցիկ են դրանք: Սրանք իսկական գրքեր են, որոնք ֆիլմերի վերածվելու կարիք չունեն։
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ասում ես, իմ ֆիլմերն իսկական գրքե՞ր են:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ոչ, դա գիրք է, որը խոսում է, կամ գիրք, որը տեսնում է, դա մի գիրք է, որը հենց այս ձևով է նայում ու խոսում՝ այն ճշմարիտ է, այն չի թաքնվում:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Բայց իմ ֆիլմերում ոչ ոք չի խոսում: Կան ձայներ…
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Կինոն սկսվում է վերադարձով, կինոն սկսվում է գտնված ժամանակով և ավարտվում է կորսված ժամանակով: Գրականությունը սկսվում է կորսված ժամանակով և ավարտվում է գտնված ժամանակով: Եվ այդ տեսակետից դա նույն բանն է, եթե ուզում ես իմանալ: Երբ գտնվում ենք երկու գնացքներում, մենք անընդմեջ հանդիպում ենք իրար:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Կարելի է և այդպես ասել, կարելի է:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ես շատ եմ համակրում մյուս գնացքի այնպիսի մարդկանց, ինչպիսին դու ես, կամ Պանյոլը, որոնք հետաքրքրված են մեկ ուրիշ գնացք նստելով, որն, ի տարբերություն, իրենց սեփականին՝ վերադարձի գնացքն է, այն մարդկանց, ովքեր դրա կարիքն ունեն իրենց գրքերի համար: Հատկապես դա քեզ է հարկավոր:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ուզում եմ խոսել առհասարակ ֆիլմում լուսանկարի մասին, օրինակի համար, ասենք «Պահպանի՛ր ձախ ձեռքդ» ֆիլմ կոչենք, դա կապ չունի քո «Պահպանի՛ր աջ ձեռքդ» ֆիլմի հետ:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Արդեն դրանով չեմ զբաղվում, բայց պետք է ասեմ, որ քո հոդվածներում հռչակում ես, որ դու ավելի շատ ես քաղաքականացված, քան ես: ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Երեկ երեկոյան կրկին հարցնում էի այդ մասին ինքս ինձ:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այնուամենայնիվ, դու քաղաքականացված ես, երբեմն վատ ես արտահայտվում Սարտրի մասին, չարախոսում ես:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Այո: Իմ ասածները նրա մասին այդքան էլ սարսափելի բաներ չեն:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ես մտածում էի. նա չափազանցնում է, երբ ասում է, որ Սարտրը մեծ գրող է:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ոչ, նա գրող չէ: Հո գիտես, որ ասացի, թե նա գրող չէ՝ ասենք Սոլժենիցինը լիներ մի երկրից, որտեղ Գուլագ գոյություն չունի:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Եվ կրկին դա բանաձև է: Դու ասացիր, որ ես շատերի մասին եմ խոսել: Սա ինձ ստիպեց մտորել:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Իմացար, որ ես ասել եմ, որ նա գրող չէ:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Հիմա շատ են խոսում Դելանուայի կամ Սփիլբերգի մասին՝ ասում եմ. կինոգործիչ չէ՝ արտադրող է: Ինձ վրա տարօրինակ տպավորություն է թողնում, երբ դու ասում ես Սարտրի հասցեին նույն բաները, ինչ ես եմ ասում Սփիլբերգի մասին:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Բայց նա անգամ երկու գրական տող էլ չի գրել: Նրա թատրոնն անտանելի էր, դա պատկերազարդման թատրոն է։
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Կան նրա համագործակցությամբ նկարահանված ֆիլմեր, դրանք ևս բանի պետք չեն…
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Առաջին ֆիլմը, որը ես ուզում էի նկարահանել Կամյուի «Ժանտախտը» չէր, այլ նրա «Սիզիփոսի առասպելը»: Ահա թե ինչ էի ես առաջարկում կինոպրոդյուսերներին…
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Արդյո՞ք ծիծաղում ես գրելիս, ինչպես որ գրողներն են ծիծաղում:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Նրանք նաև լալիս են:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ֆիլմ նկարահանելու ժամանակ նույնպես լալիս են…
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Գիտես, որ ֆիլմում դու չես խոսում, այնտեղ միայն ճիչեր կան:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, այո:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Գիտես, ասում են թե Մովսեսը չէր խոսում, նա այնքան էր տարված Աստծո գաղափարով, որ գոռում-գոչում էր այդ մասին: Հիշիր այդ մասին, ժան-Լյուկ: Այս ֆիլմում դու բղավում ես, ինչ-որ մի բան հետ ես մղում:
Բայց ես կարծում եմ, որ դու կռվում ես, քանի որ չես գտնում սյուժե քո ֆիլմը նկարահանելու համար: Եվ դրա վրա պետք է կանգ առնել, որովհետև ֆիլմը այդկերպ է ստեղծվում:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Ոչ, դա հակառակ կողմն է: Դա նույն բանը չէ:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Դա նույն բանն է՝ թարսն ու շիտակը…
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Երկուսն էլ՝ թե մեկը, թե մյուսը, կռվում են իրար հետ, գրականությունը… Մեկ այլ բան է երաժշտությունը: Դու այդ հարցում պետք է որ նախանձախնդիր լինես: Դու տեքստերն անվանում ես La Musica: Սակայն մեկ ուրիշ բան էլ կա՝ երաժշտությունն ավելի մոտ է ձայնին:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Երաժշտությունն ավերիչ է:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Երբեմն՝ իրոք: Բայց գրականությունը կինո է: Դա նույն բանն է: Դրանք նման են իրար: Դա թարսն ու շիտակն է:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ոչ, այստեղ ես հիերարխիա կդնեմ՝ ամենից առաջ երաժշտությունն է:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Համաձայն եմ, որ երաժշտությունն ավելի բարձր է: Բայց գրականությունը և կինոն առաջին տեղում են:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Երաժշտությունն ինքնին գոյություն ունի, մենք երբեք չենք ազատվի դրանից: Չգիտեմ թե ինչպես կարելի է այն ունկնդրել անընդմեջ: Կան մարդիկ, որոնք ամբողջ օրը Մոցարտ են լսում և ուրիշ ոչինչ չեն լսում:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Բայց դա անհնարին է:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Անհնարին է Բախի պարտիտուրը դնել այս սեղանին և
Մարդկանց ստիպել լռել ու չփախչել:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Իհարկե:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Պահ է գալիս, որ էլ չեմ կարողանում երաժշտություն լսել: Վերջինը ում լսել եմ Ստրավինսկին էր: Ծանո՞թ ես:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Թեթևակի, ինչպես և բոլորը…
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Կարե՞լի է ֆիլմ ստեղծել առանց զգացմունքի, օրինակ, ինչպես է հանդիսատեսը դահլիճում առաջին անգամ Ստրավինսկու «Սրբազան գարունը» ունկնդրում, իսկ հետո երկրորդ անգամ այն տարածվում է ամբողջ աշխարհով մեկ:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Նախօրոք մի պատմիր քո ստեղծագործական պլանների մասին. երբ այդ մասին հայտնում են, գործը միշտ ձախողվում է:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Եթե քեզ տամ «Սրբազան գարնան», կամ «Հարսանիքի» սցենարները, կնկարահանե՞ս դրանք:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, եթե դու ինձ համար պրոդյուսեր գտնես… Երբ երկու մարդ հենց այնպես խոսում են միմյանց հետ շատ բաների մասին, դա նկարահանման համար հետաքրքիր չէ: Երբեմն մարդիկ կարող են խոսել այնպես, ինչպես դա անում է Մարգերիտը, և ես լսում եմ նրան… բայց ես գիտեմ, որ մարդիկ չեն կարող խոսել միմյանց հետ, այդ է պատրճառը, որ նրանք գրում են, այդ է պատրճառը, որ նրանք ֆիլմեր են նկարահանում: Նրանք կարող են գրել երկխոսություններ, բայց չեմ կարծում, որ կարող են արտասանել դրանք: Նույնիսկ որոշ պահերին նրանց միջև առաջացող սերն ուրիշ բան է: Ահա այդպիսի բաներ:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ոչ, ոչ, տղամարդիկ չեն կարող խոսել իրենց մասին, կանայք չեն կարող դա անել, ուստի նրանք ալիբիից են օգտվում: Երբ ուզում են խոսել հենց իրենց մասին՝ նրանք խոսում են ինչ-որ ուրիշ բաներից՝ կանանց, իրենց աշխատանքից, իրենց գաղափարներից։
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Համաձայն եմ:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Ուրախ էի քեզ կրկին տեսնել:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, ես նույնպես, դա անհրաժեշտ էր:
ՄԱՐԳԵՐԻՏ ԴՅՈՒՐԱՍ- Մեր հաղարդումը պետք է որ ցնցի հեռուստատեսությունը:
ԺԱՆ-ԼՅՈՒԿ ԳՈԴԱՐ- Այո, իսկապես մենք ունակ ենք դա անելու: Բայց ես որոշակի անբավարարվածության զգացում ունեմ, երբ չես կարող անել այն ամենն, ինչ գիտես, չէի ասի թե պետք է անել այն, ինչ չգիտես, բայց եթե իմացածդ ես անում՝ դա արդեն մեծ բան է:
Թարգմանությունը՝ Նունե Գալստյանի