Կատրին Դընյով. «Ես դեռ կինոյից չեմ հագեցել»
«Երբ կին ենք, միևնույն ժամանակ նաև քաղաքացի ենք»
Հոկտեմբերի 22-ին Ֆրանսիական կինոյի լեգենդ Կատրին Դընյովը կդառնա 78 տարեկան : Առաջարկում ենք նորովի բացահայտել նրան Konbini-ի այս հարցազրույցի միջով, որի առիթը 2019-ին «Ծնունդդ շնորհավոր» ֆիլմի նորամուտն էր: Զրույցի ընթացքում անդրադարձ է կատարվել դերասանուհու կարիերայի գնահատմանը, նրա վրա ամենամեծ ազդեցություն ունեցած ռեժիսորներին, սոցիալական ցանցերի հանդեպ նրա ունեցած վերաբերմունքին, ֆրանսիական մեծ կինոընտանիքին:
Լրագրող -Իսկապես շատ ուրախ ենք Ձեզ ընդունել Կոնբինիի տաղավարում: Հիմա 2019 թվականի օգոստոսն է, ինչպե՞ս կբնորոշեք Ձեզ ներկա պահին:
Կատրին Դընյով -Բայց ինչո՞ւ պետք է ինքս ինձ բնորոշեմ:
Լրագրող -Չգիտեմ, արդյոք Դուք նախևառաջ դերասանուհի եք, թե՞ կին:
Կատրին Դընյով -Այսօր ես, մասնավորապես, դերասանուհի եմ, քանի որ ապահովում եմ Սեդրիկ Կանի «Ծնունդդ շնորհավոր» ֆիլմի առաջընթացը և այս ֆիլմի առիթով եմ այստեղ, բայց երբ դերասանուհի ենք, դարձյալ, միշտ կին ենք մնում, և երբ կին ենք, միևնույն ժամանակ նաև քաղաքացի ենք…
Լրագրող -Ի՞նչ եք սովորել առ այսօր որպես դերասանուհի:
Կատրին Դընյով -Ես սովորել եմ ամեն ինչ՝ նախևառաջ կյանքի արվեստը: Ես բավականին երիտասարդ էի, երբ ընդհատեցի ուսումս, ապրել սովորեցի ֆիլմերում նկարահանվելու ընթացքում, հասունանալով կինոռեժիսորների և այս 50 տարվա ընթացքում ինձ հանդիպած մարդկանց հետ միասին:
Լրագրող -Կա՞ հատուկ մի ֆիլմ, որը մյուսներից ավելի շատ օգնեց Ձեզ կյանքի ճանաչման հարցում:
Կատրին Դընյով -Կյանքի առումով չգիտեմ, բայց ամեն դեպքում ինձ անչափ շատ բան է տվել հանդիպումը Ժակ Դեմիի, նաև Պոլանսկիի, Ժան Պոլ Ռապնոյի և, իհարկե, Անդրե Տեշինեի հետ:
Լրագրող -Եվ ի՞նչ են նրանք Ձեզ սովորեցրել:
Կատրին Դընյով -Չգիտեմ, թե ինչ են սովորեցրել, բայց այն ամենն, ինչ ես սովորել եմ, ստացել եմ նրանց հետ շփվելիս, նրանց մոտ նկարահանվելիս: Ինձ մոտ այն տպավորությունն է, որ անգամ կյանքի մանրուքները նրանցից եմ սովորել:
Լրագրող -Երբևիցե ցանկացել եք ամեն ինչ թողնել ու հեռանալ՝ մտքիս եկավ Էմմանուէլ Բերկոյի «Սիգարեթների հետևից» ֆիլմը, օրիգինալ անվանումը՝ «Նա հեռանում է»:
Կատրին Դընյով -Իհարկե, բոլորի մոտ էլ լինում է այդ ցանկությունը, երբ մի օր ուզում ես վերջ դնել ամեն ինչին և ասում ես. «Դադար եմ տալիս՝ գնում եմ նավով աշխարհի շուրջը պտույտ կատարելու, 3-4 ամիս կղզում ապրելու»: Միշտ էլ գործերն անավարտ թողնելու ցանկություն լինում է:
Լրագրող -Իսկ կkարողանաի՞ք կինոն կիսատ թողնել:
Կատրին Դընյով -Ոչ, չէ՞ որ ամենասկզբից կինոն է ինձ ընտրել և հետո ես դեռ կինոյից չեմ հագեցել, երբ հագենամ, կդադարեմ դրանով զբաղվել:
Լրագրող -Ինչպե՞ս եք բացատրում այն փաստը, որ կինոյից չեք հագեցել:
Կատրին Դընյով -Որովհետև ես սիրում եմ կինոն, որովհետև ես սիրո՛ւմ եմ կինոն, որովհետև կինոն հետաքրքրում է ինձ, որովհետև ես կարծում եմ, որ սա միևնույն ժամանակ փախուստի, անուրջների, ամեն ինչ սովորեցնելեու աշխա՜րհ է:
Լրագրող -Հետևաբար, Ձեզ համար միշտ շատ կարևոր է ինչպե՛ս ֆիլմեր դիտելը, այնպե՛ս էլ ֆիլմերում մասնակցություն ունենալը:
Կատրին Դընյով -Այո, ֆիլմերի դիտումը շատ կարևոր է ինձ համար, ոչ միայն կարևոր է, այլ ես դրա կարիքն եմ զգում: Ես ոչ թե մասնագիտական առումով եմ զբաղվում դրանով, այլ իրոք ֆիլմեր դիտելու ցանկություն ունեմ:
Լրագրող -Կարծում եք, երբեք թոշակի չե՞ք անցնի:
Կատրին Դընյով -Ընդհակառակը, մի օր ես ստիպված կլինեմ կանգ առնել, բայց ես դա թոշակի գնալ չէի կոչի, պարզապես կգա այն օրը, երբ ես հանգամանքների բերումով ստիպված կլինեմ ավարտել կարիերաս:
Լրագրող -Ինչպե՞ս կբացատրեք այն, որ մյուս դերասանուհիների համեմատությամբ, որոնք կարիերայի անկումներից հետո երբեք բեմ չեն վերադառնում, Դուք շարունակում եք աշխատել, չնայած որ Ձեր կարիերան կարող է հետընթաց ապրել:
Կատրին Դընյով -Սա հիանալի հաջողություն է, սակայն ես կարծում եմ, որ այստեղ մեծ դեր է խաղում նաև դերերի ընտրությունը: Գիտե՞ք, թե ինչն է ինձ սկսել վախեցնել հիմա՝ սոցիալական ցանցերը: Լինեն դա դերասանները, կամ դերասանուհիները, որոնք անմիջապես և անընդմեջ հայտնվում են այնտեղ, սա ինձ անհանգստացնում է, քանի որ նրանք ուզում են միշտ էկրանին լինել:
Լրագրող -Սա կարող է որոշ չափով նվազեցնե՞լ դերասանի պաշտամունքը, «ապասրբացնել» նրան:
Կատրին Դընյով -Այո, կարծում եմ՝ այո: Միաժամանակ սա կապ է ստեղծում, թեկուզ և շատ արհեստական, բայց կապ, որովհետև նրանք «հավանողներ» կամ մեկնաբանողներ ունեն: Ի վերջո, ճիշտ է, որ սա շատ է «ապասրբացնում» դերասանին և այն նշանավոր անձին, որն անընդհատ հայտնվում է էկրանին: Չգիտեմ, դրանից հետո տանից դուրս գալու և ևս մեկ անգամ այդ անձին մեծ էկրանին տեսնելու ցանկություն կունենամ, թե ոչ:
Լրագրող -Արդեն պատահե՞լ է, որ էկրաններից անհետանալու վախ ունենաք:
Կատրին Դընյով -Անկեղծ ասաց՝ ոչ, որովհետև ես շատ եմ աշխատում, հետևաբար, նման հարց չի ծագում, սակայն կտեսնենք:
Լրագրող -Ձեզ ֆրանսիական կինոընտանիքի մաս համարո՞ւմ եք կամ ինչ եք կարծում՝ ֆրանսիական կինոընտանիքի գաղափարն իրականում գոյություն ունի՞:
Կատրին Դընյով -Ոչ, ես չեմ կարծում, որ սա ֆրանսիական կինոընտանիք է, մտածում եմ, որ սա կորպորացիա է, և հաճախ այն առերևույթ բան է, ինչպես լինում է ընտանիքում, ինչպես դա Սեդրիկ Կանի ֆիլմում է: Ոչ, չեմ կարծում, որ կինոընտանիքի մաս եմ կազմում:
Լրագրող -Մինչդեռ Դուք ֆրանսիական կինոյի մաս եք: Դուք ինչ-որ չափով բուրժուազիայի ու կինոյի «իկոնա» եք:
Կատրին Դընյով -Բուրժուազիայի «իկոնա» հասկացությունն առաջացել է իմ երիտասարդ տարիներին խաղացած դերերի, և, հատկապես, «Ցերեկվա գեղեցկուհին» ֆիլմի հիման վրա, ուստի սա իրոք կպավ ինձ, չնայած այն բոլոր ֆիլմերին, որտեղ խաղացել եմ խելագարների, հաշմանդամների, լեսբուհիների և այլ կարգի տարբեր դերեր, սակայն «Ցերեկվա գեղեցկուհին» իսկապես կապվեց ինձ հետ: Ես այն քաղքենին չեմ, ինչպիսին ոմանք պատկերացնում են ինձ:
Լրագրող -Ձեզ հաճախ ենք տեսնում ֆիլմերում ծխելիս: Արդյոք սիգարը կարևոր դեր է խաղում Ձեր դերասանական խաղում:
Կատրին Դընյով -Իմ դերասանական խաղում՝ ոչ, որովհետև հիմա շատ ավելի քիչ են ծխում կինոյում: Սարսասփելի է խոստովանել, բայց ես կարծում եմ, որ սիգարեթը չափազանց ֆոտոգենիկ է: Կարելի է ցույց տալ դերասանի, որը կադրում չի խոսում, այլ մտորում է սիգարեթ ծխելով, բայց դե, լավ, այս թեման գրեթե արգելք է կինոյում՝ տաբու:
Լրագրող -Քանի որ շատ եք սիրում կինո գնալ, շարունակում եք կինո գնալ, ասացեք, ո՞րն էր առաջին ֆիլմը, որն ամենից մեծ ազդեցություն է թողել ձեզ վրա:
Կատրին Դընյով -«Մերկ ջունգլիները»:
Լրագրող -Քանի՞ տարեկան էիք այն ժամանակ:
Կատրին Դընյով -Կարծում եմ մոտավորապես 55 թվականն էր, սարսափահար էի եղել, սա իրոք շատ տպավորիչ ֆիլմ էր, այդ պատճառով էլ հիշում եմ այն:
Լրագրող -Որն էր առաջին ցնցումը, որը որպես դերասանուհի ստացաք կինոյից և որից հետո ասացիք. «Լավ, սա է այն մասնագիտությունը, որով ես կցանկանայի զբաղվել»:
Կատրին Դընյով -Կարծում եմ, որ դա եղավ «Շերբուրյան հովանոցների» նկարահանումների ժամանակ: Հանդիպումը Ժակ Դեմիի հետ, այս բոլոր խոշոր պլանների նկարահանելու փաստը, ֆոնոգրամայի, երաժշտության ուղեկցությամբ նկարահանվող կադրերը, այս ամենն այնպիսի անհավատալի մթնոլորտ էր ստեղծում, որ թեև սա շատ յուրահատուկ ֆիլմ էր, և բոլոր ֆիլմերը չեն, որ այսպիսինն են, ես հասկացա, որ կուզենայի շարունակել կինոյում խաղալ:
Լրագրող -Ես իմացա, որ Ձեր նյույորքյան շրջագայությունների ընթացքում Դուք նաև մի քիչ զբաղվել եք ջազով:
Կատրին Դընյով -Ես ջազին ծանոթ էի 15-16 տարեկանից, քանի որ ջազով տարված մի սիրեցյալ ունեի, հետո Նյու Յորքում մեծ ջազային ակումբներ բացահայտեցի, ցավոք, Միշել Լեգրանը միայն շրջագայության ավարտին միացավ մեզ այնտեղ:
Լրագրող -Դուք համագործակցել եք նաև Սերժ Գինզբուրի և Դեյվիդ Բոուիի հետ:
Կատրին Դընյով -Ես ընտրում եմ ֆիլմեր, որոնցում երաժշտություն կա, սիրված երաժիշտներ կան, սա է պատճառը, որ ես ընտրեցի Քրիստոֆ Օնորեի ֆիլմը՝ որովհետև այն երաժշտական էր: Իսկապես, երգելը շատ արտասովոր է, բոլոր դերասանները երգելու ցանկություն ունեն:
Լրագրող -Կցանկանայի՞ք իսկական երգչուհի դառնալ, թե՝ ոչ:
Կատրին Դընյով -Ոչ, դա մասնագիտություն է, ես կարող եմ երգել աշխատելիս, կարող եմ ֆիլմի համար երգ ձայնագրել, բայց երգչուհի դառնալ՝ ոչ, չեմ կարծում:
Լրագրող -Երբևիցե չի՞ եղել, որ ասեք. «Վերջ, դադարում եմ կինոյում խաղալ և սկսում եմ երգել»:
Կատրին Դընյով -Ոչ, որովհետև դրա համար պետք է բեմի վրա գտնվել, հրապարակային ելույթներ ունենալ, իսկ ես չեմ կարող դա անել:
Լրագրող -Եթե լիներ որևէ կերպար, որն առավել նման կլիներ Ձեզ, ապա որ ռեժիսորի ֆիլմերի կերպարը կլիներ դա. Ժակ Դեմիի՞, Ֆրանսուա Տրյուֆոյի՞, Ռոման Պոլանսկու՞ …
Կատրին Դընյով -Կարծում եմ, որ այդ կերպարը կլիներ Անդրե Տեշինեի ֆիլմերից:
Լրագրող -Ինչո՞վ է նա նմանվում Ձեզ:
Կատրին Դընյով -Մելամաղձոտությամբ, հանուն սիրո ամեն ինչ թողնելու, հասարակական կարծիքն արհամարհելու ունակությամբ:
Լրագրող -Դուք դերը խաղալու համաձայնություն եք տալիս, որովհետև կերպարը որոշ առումով նմա՞ն է Ձեզ:
Կատրին Դընյով -Ոչ, որովհետև կինոռեժիսորն ինձ շատ դուր է գալիս, որովհետև նա հետաքրքրում է ինձ, քանի որ ֆիլմի տեքստը գրելիս նա մտածել է իմ մասին, որովհետև ես կարող եմ բացահայտել այն բաները, որոնք ինքն է կռահել:
Լրագրող -Դուք երբևիցե Ձեր ստեղծած որոշ կերպարների մասին պատկերացումները կոտրելու ռազմավարություն մշակե՞լ եք:
Կատրին Դընյով -Ռազմավարությո ՞ւն : Ինչպես, օրինակ կարիերա կառուցելու դեպքո՞ւմ:
Լրագրող -Ճիշտ այդպես:
Կատրին Դընյով -Ոչ, իմ նպատակն է աշխատել ինձ համար հետաքրքիր կինոռեժիսորի հետ, լավ սցենարների հիման վրա ֆիլմեր նկարահանել: Շատ դժվար է իսկապես հաջողված պատմություններ գտնել:
Լրագրող -Ֆրանսիայում, թե՞ այլուր:
Կատրին Դընյով -Մենք Ֆրանսիայում ենք: Պետք է ավելի մեծ ուշադրություն դարձնել սցենարագրությանը՝ դրան ավելի շատ ժամանակ ու փող տրամադրել:
Լրագրող -Գիտեմ, որ նաև սերիալների մասին եք երազում:
Կատրին Դընյով -Թեթևակի:
Լրագրող -Դրանցից որոնք են Ձեզ վրա ամենամեծ ազդեցություն թողել վերջերս:
Կատրին Դընյով -Առանձնապես տեղյակ չեմ սերիալներից, բայց այս պահին դիտածներիցս նշեմ Ջեյն Կեմպիոնի «Լճի գագաթը»:
Լրագրող -Ո՞րն է Ձեր ամենասիրած սերիալը:
Կատրին Դընյով -«Խենթերը»:
Լրագրող -Ո՞ր դերասանն է ամենամեծ ազդեցյությունը թողել Ձեզ վրա:
Կատրին Դընյով -Կարծում եմ՝ Ժերար Դեպարդիեն:
Լրագրող -Ի՞նչ յուրահատուկ բան կա նրա մեջ, որ հատկապես ուժեղ ազդեցություն է թողել:
Կատրին Դընյով -Ոչ, կյանքում նա մի քիչ անզուսպ է, ծայրահեղության մեջ է ընկնում, բայց կնոջ համար որպես դերասան և խաղընկեր նա բացարձակապես հրաշալի է: Նա շատ է սիրում կանանց և պաշտում է դերասանուհիներին, նա արտասովոր անձնավորություն է:
Լրագրող -Երբեմն լինում է, որ ասեք. «Եթե ես գնայի այս կամ այն ուղիով»:
Կատրին Դընյով -Այո, իհարկե, երբեմն ինքս ինձ հարց եմ տալիս. «Իսկ ի՞նչ կլիներ, եթե ես դառնայի մարդաբան, կամ ճարտարապետ, ի՞նչ կլիներ ինձ հետ այսօր»։ Իհարկե, ինձ հետ էլ նման բաներ պատահել են:
Լրագրող -Իսկ չի՞ եղել, որ հանկարծակի հայտնեք, որ մի գործից մյուսին եք անցնում :
Կատրին Դընյով -Ոչ, վերջացավ, արդեն չափազանց ուշ է: Բայց դա լավ է, դա երազանք է, ահա, երազանք՝ մի բան, որը կարող էր պատահել ու չպատահեց, և վերջ:
Թարգմանությունը ֆրանսերենից՝ Նունե Գալստյանի