Ֆորշաքաղաքը
Եւ լույսը՝ փշրվող ապակի,
թափվում է նորից
քաղաքի վրա՝
արթնացնելու
ռեֆլեքսը մեռնել-ապրելու։
Քայլում եմ երկար
ստվերների միջով,
հաշվում եմ վերքերը ծառերի։
Ծխում եմ վերջին գլանակը,
թքում եմ լեղին բառերի։
Միֆ-քաղաքով քայլում եմ երկար,
քաղաքը ֆորշում է.
ազատության անունն է սեր:
Կքայլեմ էլի,
ավելի ճիշտ՝ քաղաքը կքայլի
իմ ոտքերով
դեպի ոչ մի տեղ,
դեպի լռություն,
իսկ ազատությունը
հենց նոր մեռավ
Ամիրյան փողոցում...
***
Եւ ջրերը չգիտեն`
ինչ է մահը,
նրանց միջով հոսող քաղաքները
հատվում են ավազում:
Երկինքը հոգին է ցամաքող ջրերի`
ցրված ճերմակ ամպերով:
Եւ ջրերը մաղում են ժամանակը
ինքնահոս ողբից,
հիշողության համաճարակից,
ջրերը չգիտեն ու չեն իմանա,
թե ինչ է մարդկային աղբը:
***
Կանայք սիրում են սիրվել,
տղամարդկային երազանքներն
ավարտվում են վարտիքում։
Բոլոր պատերազմներից մնում են
հերոսական երգեր`ոսկե սեկվենցիայում,
գրքեր ու մի քանի դեղնած լուսանկար:
Սիրուց էլ` փոշի, վերհուշի փրփուր:
Ամեն ինչ կանխատեսելի է ու ձանձրալի,
ուստի քնում եմ հնարավորինս երկար՝
ապրելով կինո-երազում:
***
Ուզում էի ծառ լինել
Ամազոնի խոնավ հովտի մեջ,
վեր խոյանալ մինչև
հավերժի դուռը,
ասացիք` չես կարող։
Ցանկացա ճայ լինել,
մեկ անգամ թռչել
ալիքի հետ լույսի,
փափագում էի թողնել հետագիծս
լողացող օվալում երկնքի,
կանգնեցրիք,
ասացիք՝ ճայերին
ամեն օր սպանում են։
Կին եղա՝
պատռեցիք ստինքներս
հաճույքի համար,
Աստված եղա՝
ծախեցիք ինձ մամոնային,
մանուկ էի՝ պղծեցիք...
Վախ դարձա՝
խոնարհվեցիք մահարձաններիս առաջ,
մեռնում էի՝
փրկեցիք ձեր կեղտոտ արյունը:
Ես հոգնել եմ
մահվան փոխակերպումներից,
ետ տվեք ինձ իմ մաշված շապիկը,
պատիվս
ու ցավով թրծված խաղաղությունս։
Ի՞նչ լինեմ, ասե՛ք,
ո՞վ լինեմ,
որ ինձ ներեք,
մարդիկ։
***
Հենց այնպես մեռնել,
հենց այնպես...
Պատահական տեղացող
մանրահյուս անձրևի պես
թափվել հողի երախի մեջ
կամ պոռթկացող
քամու պես ավերիչ
փլվել սեփական ավերակների մեջ,
հափշտակել երկինքը
մեռնող ակնաբիբերով:
Մեռնել երկնախեցու տակ`
կուլ տալով ծծումբն արևի:
Մեռնել անխաչ,
անտրտունջ-անպահանջ,
մեռնել՝
ներելով եռադեմ
մահաստծուն:
Մեռնել ապրելու համար,
մեռնել
չավարտվող
միրաժում:
***
Շրթունքս բացվել է.
զույգ հերպեսներ են ծաղկել
բերանիս մեջ։
Մենավոր,
մենավոր ձմեռը գնաց էսօր,
գարնանային անձրեւ է տեղում
իմ մեջ հիմա,
վարար ու տա՜ք այնքան:
Քամին բնավորվել է թեւերիս մեջ,
ջուրը ելնում է իմ միջով դանդաղ,
բջիջ առ բջիջ զգում եմ
պտղավորումը կանաչի։
***
Ես կին չունեմ,
քնում եմ՝ խոթելով գլուխս
զույգ ամուլ բարձերի տակ։
Գիշերը սրում է դանակները՝
կախ առաստաղից։
Ես ամեն օր քնում եմ՝
մարգարեանալով
մեռնել վաղը,
բայց լույսը՝ չարաճճի մանուկ
(լույսը՝ իմ խորթ որդի),
բացում է կոպերս,
եւ օրերը գաղջ
ինձ հագցնում են
նույն շապիկը
հավերժ ուշացողի։
Ես կին չունեմ
ու երբեմն թաքուն
լացում եմ լոգարանում՝
արագ սրբելով ուռած կոպերս:
Մտքում կրկնում եմ մորս խոսքերը՝
դու տղամարդ ես, դու տղամարդ ես:
Խոսում եմ ինքս ինձ հետ երկու ձայնով,
որ չգժվեմ ձանձրույթից:
Առավոտյան նստում եմ պատշգամբում
ու հուսահատորեն հաշվում եմ
այլոց համար պճնված կանանց։
Երեկոյան ստվերներն օրորում են ինձ,
քնում եմ Չայկովսկու հետ,
եւ երազումս կանայք են անձրեւում
ողջ գիշեր։
Վարդան Սմբատյան