Արևահարված արմատներ
Մի քանի օր առաջ անկախության տոն էր, դե տոնը նորմալ մարդիկ տոնում են, այդ թվում և ամուսինս, բնականաբար՝ իր նման նորմալ մարդկանց հետ: Որովհետև ես անկախությունից բան չեմ հասկանում: Որովհետև եթե ես մի օր անկախ մնամ՝ կմեռնեմ: Որովհետև ես ուզում եմ սիրեմ ու պատասխան սիրուց կախյալ լինեմ, ուշադրությունից կախյալ լինեմ, զանգից կախյալ լինեմ, արմատներից կախյալ լինեմ, հիշողություններից կախյալ լինեմ... Ես էսպես եմ մտածում, որովեհտև ոչ տղամարդ եմ, ոչ էլ պետություն, ոչ էլ իմ մտքի սխալանքից մեկի մատին փուշ կլինի կամ ավանակին նեղություն: Կին եմ ու մտքի ակունքից մինչև անմտության հրվանդան՝ իմ հալալ-զուլալ տարածքներն են: Բայց դե քանի որ տոնը առանց խմիչքի ոնց որ Նոր տարին առանց տոնածառ, հետևաբար ամուսինս տուն է գալիս իր չափն իմացող մարդու աչքերի փայլով: Այն փայլով, որը մեջս արթնացնում է մեր թվարկությունից առաջ քնած սատանաներին անգամ: Ու քանի որ ես կին եմ՝ երկար չեմ համբերում ու տալիս եմ աշխարհի ամենաանիմաստ հարցը. -Էդ խմած ե՞ս, -Չէ իհարկե, ինչի՛ց որոշեցիր,- չի ուշանում իմ հալալ հախ պատասխանը: Բայց ես կարողանո՞ւմ եմ, որ ժամանակին եզրակացություն անեմ, բա ես դրա ժամանակն ունե՞մ՝ մի անդիմադրելի ուժ լեզվիցս ձգած առաջ է տանում, -Աչքերդ մի տեսակ են, -Բա սհե զատ կլի, -վայրկյան անգամ չի հապաղում իմ հալալ հախ պատասխանը, -այ ախչի, շա՞շ ես՝ ռավետն ա աչքերս մի տեսակ լըմ՝ ամեն ռավետ ավտոկայանի աղջըկեքը ասըմ են՝ էդ խի՞ ա աչքերդ մի տեսակ...
14. հունիս, 2016թ.
***
Եղբայրներս ընդունվել էին: Շուկայում ելակ առնող աղջկերքը մորս ասել էին, -Մալադեց ընկեր Ռոզա: Մայրս ելակ-մելակ թողած՝ նրանց պորտը մի լավ տեղն էր դրել, ու հիմա շպագատի թելով կապկպում էր հորս բերած արկղերը: Ես մնալու էի մենակ, ու լաց էի լինում, -Ուզածդ ինչ ա, ա մաղբուն,- էդքան զբաղվածության հետ իմ սիրուն լացը գետնին էր հավասարեցնում մայրս: Ես լացս դադարեցնում էի, փնտրում հորս, ու նրա դեմքից քաշում «Լիտգազետայի» ցնցվող համարը: Հետո երկու մատով բացում էի աչքերը, ու համոզվելուց հետո միայն, որ ինձ է մտիկ անում՝ շարունակում լացս, -Պապաաաաա, ես լաց եմ լըմ չէ... -Լաց ես լըմ, աղջիկին մատաղ, -զարմանում էր հայրս, -մի ասեք տենամ էս րեխեն էս խի ա լաց լըմ: Բա ես կթողնեի, որ ուրիշ մեկը հորս բան բացատրեր՝ ուստի անմիջապես հարմար տեղավորվում էի ծնկներին ու վրա տալիս, -Բա որ էդ լակոտնին ընդունվեցին, պապ ջան, ով դի ինձ հետ նարդի խաղ անիլ․․․ Ու հո տեղատարափ չէր, հո զու չէր, հո համարյա կոմունիզմին հասած աշխարհի վերջը չէր... Հերս ինձ բացատրում էր, որ «էդ լակոտնին» արձակուրդ են ունենալու, որպեսզի գան ու էն չխաղացածների տեղը հետս խաղան՝ հատուկ հենց դրա համար: Ես մազաչափ անգամ չէի կասկածում հորս ասածներին, աչքերս մաքրում էի, ու իմ անարցունք աչքերին Երևանը էդքան էլ սարսափելի չէր թվում:
08. հունիս, 2017թ.
***
Երեկ հորս ծննդյան օրն էր: Ինքը երբեք չսիրեց սեղանային ներբողները… Միշտ ասում էր՝ -Երանի էսքան բան իրար խառնելու ձեր հավեսին: Ես էլ չսիրեցի էն տոները, որոնք տոն պիտի դառնային՝ մանավանդ իմ խոհարարական արվեստի փայլատակմամբ: Մեկ է՝ նրանք, ովքեր պիտի ինձ սիրեին՝ սիրելու էին՝ էդ շողարձակումից անկախ: Իսկ էն ժամանակ՝ ես սրտանց զարմանում էի, թե մերս ինչի ձեռուոտ չի ընկնում հորս ծննդյան օրը: Որովհետև էն կարծիքին էի, թե ջյիգարով նախաձեռնությանը ոչ մի հաչասրտանի ի զորու չէ երկար դիմակայելու: Բայց իմաստուն կին էր մայրս, ու դեռ էն ժամանակ գիտեր այն, ինչ ես ապրած շատ տարիներ հետո պիտի հասկանայի միայն: Որ կյանքում անշաղախ-անանցանելի պատեր կան, ու հորս կիսաձայն «չէ»-ն էդպիսի մի պատ էր: Վերջին անգամ երբ գնացի՝ հիշողությունը կորցրել էր հերս: Կորցրել էր՝ հետաքրքիր ձևով՝ չէր հիշում ինձ ու հիշում էր ամուսնուս, հիշում էր իր հետ կապ չունեցող շատ ընկերների հեռախոսահամարներ ու մոռացել էր սեղանների հանդեպ իր սկզբունքային արհամարհանքը: Ու առաջին անգամ ես ու հայրս հանդիպեցինք խնջույքի սեղանի շուրջ, -Հյուրասիրվի, քե մատաղ, -ժպտաց իր խոշոր, բարի աչքերով՝ ինձ մեկնելով քաղցրավենիքի ափսեն, -Ճանաչեցի՞ր ով ա պապ, -ինձ համար ուրախացավ եղբորս կինը, -Ով ուզում ա լի՝ ինչ կարևոր ա, մեր տուն ա եկել՝ պիտի հյուրասիրենք... Ես էդ պահին չկարողացա լացս զսպել... Բայց, իհարկե, ավելի կարևոր բաներ կան, պապ ջան, օրինակ էն, որ դու չկաս, իսկ քո հանդեպ սերը կա իմ մեջ, կա իմ երեխեքի մեջ, ու դրանով՝ իրենք ավելի են իմը... Էսքանը, պապ ջան՝ առանց ավելորդ իրար խառնելու:
07. սեպտեմբեր, 2016թ.
Նինա Դանիելյան