Ժան Ռենո. «Կինոն մոգական սուտ է»
Այսօր ֆրանսիական կինոյի հայտնի դեմքերից մեկը՝ Ժան Ռենոն նշում է 74-ամյակը: Իսպանական ծագումով այս ֆրանսիացի դերասանն աշխարհում մեծ ճանաչում ձեռք բերեց իր խաղացած տասնյակ դերերով՝ ինչպես Ֆրանսիական կինոյում, այնպես էլ՝ Հոլիվուդում: Նրա կարիերայում շրջադարձային էր համագործակցությունը Լյուկ Բեսոնի հետ։ «Մետրո», «Երկնագույն անդունդ», «Նիկիտա» և «Լեոն» ֆիլմերում նրա ստեղծած կերպարները Ռենոյին միջազգային գնահատում և փառք բերեցին:
2011-ին Ժան Ռենոյի մասնակցությամբ էկրան բարձրացավ «Հայրիկներն առանց վատ սովորության» ֆիլմը, որի նորամուտի առիթով Շվեյցարական ռադիոյի և հեռուստատեսության (RTS) ականավոր մեկնաբան Դարիուս Ռոշբինը (Դարեհ Խոշբին) իր հեղինակային՝ «Ներեցեք ինձ» հաղորդաշարում հյուրընկալել է դերասանին: «ArtCollage»-ի ընթերցողներին ենք ներկայացնում նրանց զրույցը:
Դարիուս Ռոշբին -Դուք Քրիստիան Կլավիեի և Մյուրիել Ռոբենի հետ խաղում եք «Հայրիկներն առանց վատ սովորության» ֆիլմում: Հիմա կխոսենք այն մասին, որ Դուք արդեն տասնյակ տարիներ է, որ բարեկամացել եք հանդիսատեսի հետ: Ձեզ սիրում են ֆրանսախոս աշխարհում, Չինաստանում, Ճապոնիայում: Որտե՞ղ եք Ձեզ հանգիստ զգում, երբ քայլում եք փողոցում:
Ժան Ռենո -Նույնիսկ Օվկիանիայում ինձ հանգիստ չեմ զգում: Օվկիանիան Եվրոպայից ավելի մեծ է, այդտեղ 1187 կղզիներ կան. վերջերս այնտեղ մի ֆիլմում էի նկարահանվում, այդ պատճառով եմ ասում: Իսկ ի՞նչ եք ուզում, ֆիլմերը շրջագայում են աշխարհով մեկ, հեռուստատեսությունները դրանք ներառում են իրենց ծրագրերում, ահա, սա է: Շնորհակալ եմ իմ ֆիլմերը գնահատողներին:
Դարիուս Ռոշբին -Լսել եմ, որ Նյու Յորքն այն հազվադեպ վայրերից է, որտեղ Դուք փոքր-ինչ հանդարտ եք: Այնտեղ Ձեզ հանգի՞ստ են թողնում:
Ժան Ռենո -Այո: Ունեմ բազմաթիվ ամերիկացի սևամորթ հետևորդներ, որոնք շատ են սիրում Լեոնի իմ կերպարը, որովհետև «Լեոնն» անընդմեջ հեռարձակվում է, գործնականորեն ամեն շաբաթ: Բայց դա նաև հայտնի լինելու հետ կապ ունի: Ակնհայտ է, որ ես ոչ Ջեյ Զին եմ, ոչ էլ նրա կինը՝ Բեյոնսեն: Ջեյ Զին, որն իմ երեխայի քավորն է, որն իմ կնոջ մանկության ընկերն է: Ես նրանց հետ չեմ կարող դուրս գալ, որովհետև Ջեյ Զին երաժշտության աստված է նրանց համար: Երաժշտությունը միշտ ավելին է, քան դերասանությունը:
Դարիուս Ռոշբին -Դա մի այլ հմայք է:
Ժան Ռենո -Այո:
Դարիուս Ռոշբին -Երբ Ձեզ տեսնում ենք իրական կյանքում, Դուք ավելի փոքր եք թվում, քան էկրանին:
Ժան Ռենո -Կինոն մոգական սուտ է, ինչպես հաճախ ասում եմ ես: Իսկ ի՞նչ եք ուզում. կա կառավարում, տեսախցիկ, կերպարներ, կարծում եմ, որ ես տիրապետում եմ այդ ամենին:
Դարիուս Ռոշբին -Եթե կա մի բան, որ երբեք չի դավաճանում, ապա դա ձայնն է: Այո, արդարև ձայնը ձերն է:
Ժան Ռենո -Անցյալ շաբաթ ինձ ուղարկել են իմ բոլոր ֆիլմերի հնչունավորումները: Ինչ-որ մեկը տեղադրել էր դրանք YouTube-ում՝ սկսած «Առյուծ արքայից»: Ես ցնցված էի նրա արած աշխատանքով: Դերասանի համար ձայնի հետ աշխատելն իսկական վարժություն է:
Դարիուս Ռոշբին -Բայց Ձեր ֆիզիկական տվյալները Ձեր հաջողության գրավականներից մեկն են: Ձեր հասակը 1մ 87 սմ է: Դուք նորմալ կազմվածք ունեք, նման չեք այն հրեշներին, որոնց ֆիլմի մեջ են խցկում: Իսկ ձեր քայլվածքը, որով Ձեզ ճանաչում ենք միանգամից, այդ թվում «Հայրիկներն առանց վատ սովորության» ֆիլմում, այն բնակա՞ն է:
Ժան Ռենո -Այո, այդպես է: Միքելանջելո Անտոնիոնին ասել է ինձ. «Կինոյում յուրահատուկ քայլվածքն առավելություն է»:
Դարիուս Ռոշբին -Եվ այս ամենի շնորհիվ կերտվում է հերոսի կերպարը, թե՞ երբեմն կարելի է հակասել սեփական բնությանը:
Ժան Ռենո -Հարկավոր է օգտվել ուրիշի գրածից, այո՛, այո՛: Լեոնը, կամ Գոդֆրուա դը Մոնմիրալը ես չեմ, ես ո՛չ ազնվական եմ, ո՛չ էլ մեկ ուրիշը, մյուս կողմից, հնարավոր է, որ դուք երազում եք լինել սցենարի հերոսը: Ես անրջել եմ բասկերի մասին: Երբ քույրս որոշ ժամանակ ապրում էր Բիարիցում, ես նույնպես մեկնեցի այնտեղ, տարվեցի բասկերի գաղափարներով և փորձեցի դա պատշաճ կերպով ներկայացնել «Հայրիկներն առանց վատ սովորության» ֆիլմում, կամ կորսիկացի լինելու երազանքս ես իրականացրեցի «Կորսիկացին» ֆիլմում:
Դարիուս Ռոշբին -«Հայրիկներն առանց վատ սովորության» ֆիլմը կատակերգություն է, Դուք այստեղ հանդես եք գալիս բժշկի դերում, որը շատ ուղղամիտ է, խիստ, փոքր-ինչ տխուր, նույնիսկ՝ մի քիչ զարհուրելի:
Ժան Ռենո -Այո՛, միայնակ, այրի, բայց նա իրենից վտանգ է ներկայացնում, նա «սպիտակ ծաղրածու» է, ինչպես գրել է Քրիստինը:
Դարիուս Ռոշբին -Ձեր ծնողներն Անդալուզիայից եկած քաղաքական վտարանդիներ էին: Ի՞նչ կար այն այն ժամանակվա Կասաբլանկայում:
Ժան Ռենո -Նախ և առաջ՝ անհոգություն: Դուք կարող էիք ամբողջ ձմեռն անցկացնել մի սվիտերով: Դա կարևոր է. վերարկու, կամ նմանատիպ բաներ ունենալու կարիքը չկար: Այստեղ կար հոգսի բացակայություն, վարժարան, իսկ այնտեղ, հեռավոր Եվրոպայում՝ մշակույթ: Հետո եկան Բիթլզը, Ռոլինգ Սթոունզը և ստացվեց, որ մեզ համար մշակույթն այնտեղ էր, ուստի պետք էր գնալ Եվրոպա: Ես մեկնեցի, հետո սկսվեց զինվորական ծառայությունը, ի վերջո, ես եկա, որպեսզի Եվրոպայում ծառայեմ բանակում:
Դարիուս Ռոշբին -Կինոթատրոն հաճախելն արարողություն է, Դուք չափազանց հաճախ էիք գնում այնտեղ ֆիլմեր դիտելու:
Ժան Ռենո -Դա թանկ չէր: Կինոթատրոնները հսկայական էին, շատ գեղեցիկ, և ահա, ես երազում էի, իսկ ի՞նչ էիք ուզում:
Դարիուս Ռոշբին -Ես կարդացել եմ Ձեր ծնողների, Ձեր հոր՝ տողաշար մեքենայով աշխատող բանվորի ու Ձեր մոր՝ դերձակուհու սիրո մասին պատմող շատ գեղեցիկ վկայությունները. իսկական գեղեցկություն, սիրող ընտանիք. դա փոխում է ամեն ինչ:
Ժան Ռենո -Այո, ես նրանց կարոտում եմ:
Դարիուս Ռոշբին -Ձեր մայրիկի մահը, երբ դուք 17 տարեկան էիք. այն իսկական հարված է բոլոր նրանց համար, որոնք վերապրել են դա:
Ժան Ռենո -Դուք անհանգիստ գոտի եք ներթափանցում: Այո, իսկապես, դա ինձ միշտ հուզում է, վերքերը երբեք չեն սպիանում, հենց այդ պատճառով է, որ ես շատ եմ սիրում Ջոնի Հոլիդեյին, հատկապես նրա ծանր մանկության համար: Նա շատ մեծ արտիստ է, երբ մենք խոսում ենք դրա մասին, ապա սկզբում տասը րոպե լաց ենք լինում, հետո նոր նորմալ շփվում ենք: Ի՞նչ կարելի է անել, երբ ծնող ես կորցրել, կարելի է միայն ափսոսալ:
Դարիուս Ռոշբին -Իսկ եթե 17 տարեկան երիտասարդ ես, շատ երջանիկ ընտանիքից, ապա ամեն ինչ փշրվում է:
Ժան Ռենո -Ամեն ինչ: Պայթում է: Ես 17 տարեկան էի, զինվորական ծառայության ժամանակը մոտենում էր, և թատրոնն ընդունեց ինձ: Կասաբլանկայում ես արդեն խաղացել էի մի թատերական պիեսում: Հարկավոր էր գնալ Փարիզ, պետք էր ինչ-որ բան անել: Ես Փարիզ մեկնեցի բանակից հետո: Գնացի Ժան Լորան Կոշեի մոտ: Երբ ես ուսանում էի Կասաբլանկայի կոնսերվատորիայում, չէի նվաճել առաջին մրցանակը, հետևաբար չէի կարող ընդունվել Փարիզի կոնսերվատորիա: Ես նախ ընդունվեցի Ժան Լորան Կոշեի, հետո՝ ազգությամբ հույն Անդրեաս Վուցինասի արվեստանոցը: Նա ժամանել էր Նյու Յորքից, որտեղ ուներ իր դերասանական ստուդիան: Նա Փարիզում արվեստանոց էր հիմնել, և այնտեղ ես գտա իմ երջանկությունը: Նա ինձ սովորեցրեց «ինչո՞ւ» բառը: Երբ դու դեր ես խաղում, ապա դու ինչ-որ բան ես անում: Անդրեասը միշտ բոլորին հարցնում էր՝ «ինչո՞ւ». «Ինչո՞ւ արեցիր այսինչ բանը», «Ինչո՞ւ գլուխդ քորեցիր», «Ինչո՞ւ բերեցիր աթոռը, սեղանը»: Ու այսօր էլ, երբ ինչ-որ բան եմ անում, ես ինքս ինձ տալիս եմ այդ հարցը: Երբ ես որևէ բան եմ կարդում, կամ կրկնում, ինքս ինձ ասում եմ. «Ինչո՞ւ արեցիր դա, Ժան»: Լինում են պահեր, երբ դու ասում ես. «Ինչո՞ւ հագար վերարկուն», որովհետև իրականում կերպարի գոյությունը հենց այդտեղից է սկսում:
Դարիուս Ռոշբին -Մենք խոսեցինք Ձեր անցած ճանապարհի, Ձեր ծնողների սիրո մասին: Ես կարդացել եմ Ձեր հոր խորհուրդները, որն ասում էր. «Դու բանտ չես նստելու»:
Ժան Ռենո -Ես բանտ չեմ նստել:
Դարիուս Ռոշբին -Սա արտասովոր խորհուրդ է, որը տվել է նա:
Ժան Ռենո -Սա նշանակում է. «Քեզ լավ պահիր»: Ծեր անդալուզցին գիտեր, թե ինչպես է պեսք խոսել, ինչ է պետք ասել:
Դարիուս Ռոշբին -Բարոյականությունը Ձեզ մոտ շատ շեշտված է:
Ժան Ռենո -Չի կարելի ասել ինչ պատահի ո՛չ ընկերներին, ո՛չ ընտանիքին, չի կարելի քեզ վատ պահել:
Դարիուս Ռոշբին -Դուք վեց երեխայի հայր եք:
Ժան Ռենո -Վեց երեխա, այո՛:
Դարիուս Ռոշբին -Դուք այն հայրն եք, որն այդ դրույթներո՞վ է առաջնորդվում:
Ժան Ռենո -Ես մահակ չունեմ նրանց խփելու համար, բայց կարծում եմ, որ ես նրանց հետ լավ երկխոսություն եմ վարում: Ինձ այդպես է թվում:
Դարիուս Ռոշբին -Ի՞նչ եք ասում նրանց:
Ժան Ռենո -«Քեզ լավ պահիր», «Ինչո՞ւ դու այդպես վարվեցիր», «Ինչո՞ւ ինձ ասացիր սա»: Կամ գոյություն ունի «գնել» բայը, սա մի բայ է, որը ես չեմ հասկանում՝ ոչ ապառնիում, ոչ ներկայում:
Դարիուս Ռոշբին -Դուք նրանց գրպանի գումար տալի՞ս եք:
Ժան Ռենո -Ասում եմ. «Ինքդ գլուխ հանիր, զբաղվիր որևէ բանով, ցույց տուր ինձ», բայց ես շատ եմ ծիծաղում նրանց հետ, ապուշություններ ենք անում, որովհետև դա կարևոր է:
Դարիուս Ռոշբին -Խոսելով փողի մասին, Դուք հիշատակեցիք Ձեր առաջին քայլերը, մինչդեռ Դուք շատ մեծ դժվարություններ եք ունեցել: Նախքան մոլորակային մասշտաբի հաջողություն ունենալը, Դուք շատ ծանր օրեր եք ապրել:
Ժան Ռենո -Այո՛: Կաթով սուրճ՝ առավոտյան, կեսօրին և երեկոյան: Ես որպես վաճառող աշխատում էի օծանելիքի խանութում ու փող չունեինք: Ես մի բանակային ընկերոջ հետ ապրում էի սպասավորների սենյակում, և մենք ընդամենը կաթով սուրճ ունեինք, այո՛, այո՛:
Դարիուս Ռոշբին -Ճապոներենի հետ կապված արտասովոր մի բան կա: Ճապոնիայում Դուք շատ մեծ կինոաստղ եք, Դուք ճապոներեն եք սովորել աշխատելով դյութի ֆրիում որպես վաճառող:
Ժան Ռենո -Այո՛, դա դյութի ֆրիում էր, որովհետև այնտեղ ճապոնացիների խմբեր էին գալիս, որովհետև հաճելի ճապոնուհիներ կային, տղաներն իրենց խաղերն էին խաղում, և հետո Ճապոնիան ինձ շատ արագ կլանեց: Ես տարված էի այդ երկրով: Եվ երբ ես մեկնեցի այնտեղ, նրանք ինձ անմիջապես ընդունեցին: Յոթ տարի շարունակ ես «Տոյոտա» ընկերության ավտոմեքենաներն էի ներկայացնում:
Դարիուս Ռոշբին -Ասիայի հանդեպ Ձեր սիրո պատմությունը շատ խոր արմատներ ունի:
Ժան Ռենո -Դա շատ կարևոր է:
Դարիուս Ռոշբին -Դուք Թաիլանդում էիք, որտեղ աշխատում էիք «Հայրիկներն առանց վատ սովորության» կինոնկարի վրա, երբ այդ երկրում սաստիկ ջրհեղեղներ եղան: Թաիլանդացիները գերխիզախություն դրսևորեցին:
Ժան Ռենո -Այո՛, նրանց խիզախությունն անցնում է բոլոր սահմանները, որովհետև այնտեղ առկա է բուդդայական այն համոզմունքը, որ չի կարելի ըմբոստանալ Աստծո դեմ: Ճշմարիտ է, որ ես չեմ ասում. «Տե՛ր իմ, տվեք ինձ, տվեք ինձ»: Ոչ, ես ասում եմ. «Շնորհակալ եմ, ես ունեմ մի բան, ես ունեմ այսինչ բանը, շնորհակալություն» և հետո ես դուրս եմ գալիս նեղ վիճակից: Մինչդեռ նրանք իսկապես այդպիսին են, և անընդմեջ, կրկին ու կրկին… Սա բնորոշ չէ եվրոպացիներին, սա հատուկ է ասիացիներին: Պետք է որոշ չափով ընդօրինակել նրանց, պետք է մտածել, որ վաղը նոր օր կլինի: Սա շատ կարևոր է:
Դարիուս Ռոշբին -Մենք հասանք նրան, որ Դուք ապրում էիք Փարիզում՝ չնչին միջոցներով: Բոլորը գիտեն «Երկնագույն անդունդի» ահռելի հաջողության մասին, բայց երբ ֆիլմն էկրան բարձրացավ, նույնիսկ այդ ժամանակ Դուք գումար չունեիք, որպեսզի մեկնեիք աշխարհով մեկ այն ներկայացնելու:
Ժան Ռենո -Ես ալպակայի բրդից երկու պիջակ ունեի. մեկը կապույտ, մյուսը՝ սև, նրանք այն աստիճան մաշված էին, որ քրքրվել էին, և ես հիշում էի, որ «Գոմոն» ստուդիան ինձ հավելավճար տվեց, որպեսզի ես կարողանամ մեկնել շուրջերկրյա շրջագայության՝ ֆիլմը ներկայացնելու նպատակով, որովհետև փող չունեի, որ թողնեի ընտանիքիս: Դա հաստատ է: Բայց շարժիչ ուժը փողը չէ, այն չի կարող շարժիչ ուժ լինել, հակառակ դեպքում դա չափազանց փոքր, չափազանց խղճուկ կլինի:
Դարիուս Ռոշբին -Այժմ, երբ Ձեր երեխաները դիտում են Ձեզ հեռուստացույցով, ի՞նչ են ասում:
Ժան Ռենո -Նրանք երբեք չեն ասում, հավանեցին ֆիլմը, թե՝ ոչ: Կա իմ մասնագիտությունը, և կա հայրիկը:
Դարիուս Ռոշբին -Ժան Ռենո, երբ մարդն այսքան մեծ ճանաչում է ձեռք բերում, երբ կրկնվող հաջողություն է ունենում, արդյո՞ք պահպանում է Սրբազան կրակը:
Ժան Ռենո -Կարծում եմ՝ այո՛: Անելու բան միշտ կգտնվի: Ես գաղափարներ ունեմ, գիտեք հեռուստատեսությունը շատ կարևոր է դառնում, Ձեզ չէ, որ պետք է ասեմ այդ մասին, և հատկապես աշխարհով մեկ ստեղծվող հեռուստասերիալների մակարդակով: Ֆրանսիայում մեկնարկում է «Բորջիա» հեռուստասերիալը, որը շատ մեծ հաջողություն ունի: Ես մի փոքրիկ գաղափար ունեմ, կուզեի հեռուստատեսային կերպար ստեղծել: Շատ կուզեի դիրիժոր լինել: Միշտ հրապուրված էի դրանով: Կցանկանայի դա անել որևէ ֆիլմում:
Թարգմանությունը ֆրանսերենից՝ Նունե Գալստյանի